Onze kijk op transitievisie warmte

Voorzitter, de OOG-fractie is blij dat deze visie op het randje tot stand gekomen is. Op het randje van 2021 de uiterste termijn, en op het randje van dit college. De uitvoering zal aan een volgend college zijn dat hopelijk proactief hiermee aan de slag gaat.
In deze visie gaat het om een transitie naar aardgasvrij Oost Gelre in 2050. Zo staat het in de Inleiding en de samenvatting.
Gelukkig zijn de geformuleerde uitgangspunten duidelijker, voorzitter. En dat is mooi. Want de OOG-fractie is zeer tevreden met het feit dat volop ingezet gaat worden op isolatie. Onze fractie heeft altijd beweerd dat de energietransitie niet alleen over opwekking gaat, maar ook over besparing en dus isolatie. En dat met isolatie een belangrijk doel van de totale energietransitie gehaald kan worden. Oost Gelre energieneutraal in 2030! Zoals het ook in het akkoord van Groenlo staat vermeld. Als in de komende 8 jaar nog volop, proactief gewerkt wordt aan deze doelstelling dan hoeft er volgens de OOG-fractie geen sprake te zijn van herijking oftewel afschaling.

In figuur 4 wordt duidelijk wat de grootverbruikers zijn in Oost Gelre. In eerste instantie de woningen en de utiliteitsbouw en vervolgens de industrie, samen goed voor 91% van het verbruik van de 34 mln. m3 aardgas in onze gemeente. De woningen en de utiliteitsbouw nemen daarvan 75% voor hun rekening.
Op pagina 20 staat aangegeven dat de woningen resp. 55% en de utiliteitsbouw 20% voor z’n rekening neemt. Woningen zijn dus de belangrijkste consumenten van aardgas. Daar moet dan ook in eerste instantie de prioriteit liggen. 13.000 woningen telt Oost Gelre, voorzitter. 11.000 zijn in handen van particuliere woningbezitters en 2.000 in handen van de corporaties. Sinds 1992 is in het bouwbesluit woningisolatie als verplichting opgenomen. Dus mogen we er van uitgaan dat de woningen van na 1992 aan de minimale eisen voldoen. Van de 11.000 woningen zijn volgens de cirkeldiagram, figuur 5, op pagina 21 ruim 8250 woningen van voor dit besluit. 8250 woningen die in principe nog niet voldoen aan de minimale isolatie-eisen, voorzitter. En zelfs ongeveer 5800 woningen van voor 1974 die in de probleem zone vallen. Wil je die tot 2050 isoleren en aardgasvrij maken dan komt dat neer op ruim 200 woningen in Oost Gelre per jaar. Dat is veel, voorzitter en vergt een D’ran-mentaliteit van de bestuurders.
Jammer genoeg zijn deze probleemwijken ook de wijken met de laagstbetaalden in onze gemeente. En deze hebben amper geld om rond te komen, laat staan te investeren in een dure verduurzaming. Nu stelt de gemeente al jaar en dag subsidies en goedkope duurzaamheidsleningen voor verduurzaming ter beschikking. Maar dat zal niet voldoende zijn om de laagstbetaalden in de wijken, en vooral in huurwoningen, over de streep te trekken. Een waardestijging van de eigenwoning met minimaal 10% lijkt mooi, maar wordt toch al een stuk onaantrekkelijker als je bedenkt dat de hogere waarde verdisconteerd wordt in de WOZ-waarde, die als grondslag voor de OZB-berekeningen dient.
Er wordt weliswaar in deze visie gewag gemaakt van energiearmoede, maar een structurele oplossing wordt niet geboden. Hoewel het nergens uit de visie blijkt, of ik moet er overheen gelezen hebben, voorzitter, zullen de probleemwijken vooral bestaan uit huurwoningen in bezit van de corporaties. Daar moet de bal naar toe, voorzitter. De prestatieafspraken zullen daar vooral op geënt moeten zijn.

Alle gegevens op de pagina’s 20 en 21 bieden een schat aan informatie. Informatie die direct omgezet kan worden in actie!, voorzitter.
Naast de woningen gaat het in mindere mate, 20%, om de utiliteitsbouw. Ook daar kunnen vorderingen gemaakt worden, alhoewel niet duidelijk wordt in hoeverre welke van deze gebouwen aan de minimale eisen voldoen, om van de industrie maar helemaal niet te spreken. Dat is jammer, voorzitter, want het beperkt een directe sturende regierol van het college bij deze warmteconsumenten. Zij komen in het verdere stuk helaas nog amper aan de orde. Alsof ze niet bestaan. Dit kan natuurlijk niet, voorzitter. Utiliteitsbouw en Industrie zijn samen namelijk wel voor ruim éénderde verantwoordelijk voor de warmteconsumptie. En ook zij moeten ook verduurzamen en aardgasvrij maken. Daar valt volgens de OOG-fractie is daar ook veel te winnen, maar dat vergt een proactieve wethouder.

Dan voorzitter gaat de visie verder over de beschikbare bronnen en de eventueel toe te passen technieken. Ook belangrijk, maar het eerste hoofddoel moet zijn isoleren, en dat het liefst voor 2030 …….. en vervolgens aardgasvrij met als einddoel 2050.

Positief is, dat in deze visie gekozen wordt om die wijken het eerst aan te pakken die het oudst zijn, het zogenaamde laaghangende fruit. Groenlo Noordwest en Hooiland in Lichtenvoorde. En dat er op basis van de woningleeftijd een prioriteitenlistje is gemaakt. Helaas worden er geen jaartallen genoemd, wanneer er begonnen wordt en wanneer het klaar moet zijn. Alleen dat de gehele bebouwde omgeving aardgasvrij moet zijn in 2050. Over 28 jaar, voorzitter. Bij een bestaande woningvoorraad van 13.000 in Oost Gelre alleen al betekent dat ruim 460 woningen per jaar. Omdat te bereiken is er een uitgekiend plan en een strakke regie nodig, voorzitter. En zo’n plan en regie ontbreken helaas.

Het college kiest ervoor om procesregisseur te zijn. Op pagina 43 staat beschreven wat dat inhoud. De OOG-fractie vraagt zich af in hoeverre dat overeenkomt met de rol die de nationale overheid de gemeente heeft toebedacht, namelijk “…. dat een gemeente zelf invulling en sturing geeft aan het van het aardgas afgaan van de gebouwde omgeving”. Het “sturing geven aan’ komt in de rol van procesbegeleider echter amper uit de verf, voorzitter. Co-creatie is een mooi begrip dat veel verbloemt. Namelijk dat dit college er helaas voor kiest om toch maar af te wachten. Afwachten wat de zogenaamde stakeholders gaan doen. Een proactieve, initiatief nemende rol van dit college is uit de tekst niet te destilleren, voorzitter. “Het tempo van de warmtetransitie is niet leidend, maar vooral een zorgvuldige belangenafweging is prioriteit.” Nou, voorzitter, dan kan het lang duren. En halen we de ruim 460 te verduurzamen en aardgasvrije woningen per jaar zeker niet. Om van utiliteitsbouw en industrie maar helemaal niet te spreken. We weten allemaal wat die zogenaamde belangenafweging betekent, want al sinds jaar en dag voldoen een aantal bedrijven, ongestraft, niet aan de milieuwetgeving. Hebben de woningcorporaties hun belofte dat al hun woningen in 2020 label B hebben, niet ingelost. Het lijkt de OOG-fractie zinvol dat de wethouder de definitie van het begrip regisseur eens van buiten leert. Want kijk eens naar de reactienota, voorzitter. En dan vooral naar de laatste kolom, ‘JA/Nee aanpassen’. Verbazingwekkend hoe het college omspringt met de reacties. Het woord NEE overheerst. Wat motiverend voor hen die gereageerd hebben.

Tot slot voorzitter. We worden elke keer overspoeld met leesvoer, voorzitter. Wat daarin ontbreekt, de OOG-fractie heeft er al vaker opgewezen, zijn SMART-formuleringen, voorzitter. Formuleringen die Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden zijn. Een dergelijke benadering van de aangeboden voorstellen zou de woordenstroom aanzienlijk indammen.
Desalniettemin voorzitter zal de OOG-fractie deze visie steunen. Voorzitter. Er komt volgend jaar een nieuw college. Laten we daar onze hoop op vestigen. De OOG-fractie ziet deze visie als basis voor een bijgestelde strategie, waarin het niet alleen om het aardgasvrij maken gaat, maar een meer holistische benadering van de gehele energietransitie wordt gevolgd. Daarvoor zijn handjes nodig. De OOG-fractie vraagt zich af of daar wel aan voldaan kan worden. De OOG-fractie vraagt zich af of Oost Gelre nog wel een aantrekkelijke werkgever voor beginnende ambtenaren is?
Dank u.